Çocuk doğduğunda boş bir sayfadır. Üzerine yazılan tüm anılar onun kişiliğini oluşturmaya başlar. Çevresini keşfetme odaklı yaşadığı için dünyanın merkezi olduğunu düşünür. Tüm istek ve isteklerinin yerine getirilmesini ister. Acıktığı zaman ağlayarak veya sinirlenerek doymasını bekler. Bebekler düşünme yetenekleri gelişmediği için akıl yürütemezler. Deneme yanılma yoluyla çıkarımlar yapmaya çalışırlar. Sevgi ve ilgi görmek için birkaç kez ağlar ama her ağladığında annesi gelir. Anne, çocuğun ihtiyaçlarını karşılayıp onu duygusal olarak yatıştırdığında, çocuk sağlıklı bir birey olur. Bu aşama 6 yaşına kadar devam eder. Çocuk 6 yaşına kadar empati kurma, duyguları yatıştırma, sevgi verme ve alma, dürtülerini kontrol etme ve sorumluluk alma becerilerinin temellerini atmıştır.
Narsist bireylerin duygusal gelişimi 3 yaşında takılıp kalır ve ihtiyaçları sağlıklı bir biçimde karşılanmaz.
Bebek acıkınca ağlar ama annesi gelir gider. Çocuğun kafası karışır ve annesine ne zaman ulaşacağını tam olarak tahmin edemez. Çocuk her zaman rastgele ağlayarak veya öfke nöbetleri geçirerek dikkat çekmeye çalışır. İstediğini elde edene kadar her zaman deneme yanılma yoluyla gider. Anne çocuğa iyi anlatamadığı ve duygularını yatıştıramadığı için tüm kontrolü çocuk alır. Empati becerisi geliştiremeyen ve her istediğinin gerçekleşmesini talep eden bir çocuk olarak hayatına devam ediyor. İstediğinin hemen yerine getirilmesini talep eden yetişkin bir narsist olur. Narsistler elde ettiklerini tam olarak elde ettiklerinde çocuk gibi sıkılır ve uzaklaşmaya başlarlar.
Şimdi narsistlerin duygusal gelişimini etkileyen 3 ana faktöre bir göz atalım;
Kısacası çevre, genetik ve travmatik olaylar narsistin oluşmasına neden olur.
Çevre;yani narsistin ortaya çıkmasını sağlayan birincil bakıcılar, ebeveynler, arkadaşlar, aile, öğretmenler ve akranlardan oluşur.
Bunların en değerlisi, temel bakımBağışçı ile başlayalım. birincil bakıcı Kişiyi, Narsistin çocukken fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını karşılayan birincil kişi olarak tanımlayabiliriz. Bu genellikle ebeveynleri olabilse de, bazen büyükanne ve büyükbaba olabilirler. Nadir durumlarda, narsist, ablası veya erkek kardeşi, bakıcısı veya akrabaları tarafından bakılmış olabilir. Ebeveynler hakkında daha fazla konuşacağım.
Çocuklukta narsist duygusal yoksunlukPeki önemsizlik yaşadı ve büyüdü. Narsistin ebeveynini iki uçta kategorize edebiliriz. Bir uçta çocukla çok ilgilenen ebeveyn, diğer uçta ise çocuğu ihmal eden ve istismar eden ebeveyn vardır. Her iki taraftaki ebeveynler, çocuğa çok düşük bir değersizlik duygusu empoze eder.
Aşırı ilgili ebeveynlerle başlayalım;
Aşırı ilgili ebeveynler dışarıdan çok ilgili görünürler, ancak gösterdikleri ilgi ve sevgi temelde yüzeyseldir ve gerçeği yansıtmaz. Çocuk çok ilgilenir, her istediği alınır, her zaman takdir edilir, onaylanır ve hatta kaba davranışlara izin verilir. Durum böyle olunca çocuk bu süreçte tanrılaştırılır ve herkesin bu biçimde yaklaşmasını bekler. Diğerlerinden bu kadar ilgi ve ilgi görmeyen çocuk sinirlenir ve tartışmaya girer. Bu tarzda ebeveynler katı sınırlar koymazlar, çocuk kendi sınırlarını oluşturur ve herkesin bu sınırlara uymasını bekler. Ebeveynler, çocuğun dürtü kontrolünü geliştirmesine izin vermeden istediklerini yaparlar. Sonrasında narsist, nesne ya da kişi, bir an önce istediğini elde etmek ister.
Aşırı ilgi gösteren, çocuğu üstün bir varlık olarak yetiştiren, çocuğu kutsallaştıran, çocuğun potansiyelinin üzerinde beklentiler belirleyen, maddi sınırlar koymayan, kural tanımayan, oburluğunu incitse bile haklı olduğunu gösteren anne babalar. Böyle bir ortamda çocuk bir yandan yüceltilirken diğer yandan sevgisiz bırakılıyor. Tüm bunlar gün yüzüne çıktığında narsisistik kişilik bozukluğu ortaya çıkıyor.
Çocuğu ihmal ve istismar eden anne-babalar narsistlerin oluşmasına büyük katkı sağlarlar.
Çocuğu bilinçli veya bilinçsiz olarak sömürür ve kullanır. Bazı ebeveynler çocuğu doğrudan fiziksel olarak istismar eder; Küçük yaşta para kazanmasını bekler, karısının göremediği ilgiyi ona vermesini bekler, çocuğu döver ve itaat etmesini söyler, yeminler eder, kısacası zor bir çocukluk geçirir. Narsist bir ebeveyn, içinde yaşadığı boşluk, aşağılık ve yalnızlık duygularını çocuğa yansıtarak beslenir ve bunlarla baş etmeye çalışır. Yani çocuğu küçük düşürür, suç işler, haksız olduğunu ispat eder. Çocuğu her zaman başkalarıyla karşılaştırarak değersizleştirir. Çocuğa sevginin şartlı olduğunu öğretir, çocuğuna ancak çok başarılı olduğunda sevgi gösterir. Çocuğun kendi duygu ve niyetleri göz ardı edilir, anne baba kendi duygu ve düşüncelerini çocuğa empoze eder. Çocuğun kararları hiçbir şekilde önemli değildir ve çocuğun benliğini olduğu gibi kabul etmez. Bunların hepsi veya birkaçı bir araya geldiğinde narsist birey oluşur.
Ebeveynin çocuğa karşı tutumunun yanı sıra Narsist oluşumuna katkıda bulunan bir diğer faktör de anne ve baba ilişkisidir;
Çocuk, ebeveynlerinin davranışlarını model alır. Anne ve babasının ilişkisini çok iyi gözlemler ve öğrenir. Baba narsist bir şekilde sürekli karısını suçluyorsa, ona hakaret ediyorsa, her tartışmada haklıysa ama aynı zamanda sürekli bağırıyorsa ve kendisini çok değerli hissettiriyorsa muhtemelen çocukta bire bir yapıya sahip olacaktır. Çocuk sürekli bu biçimsel davranışlara maruz kaldığında bunların doğru olduğunu düşünür ve aynen böyle davranmaya başlar. Çocuk, kötü davranışı otomatik olarak normalleştirir ve kendisi kötü davrandığında herhangi bir anormallik görmez.
Çocuğun duygusal gelişimini etkileyen öğretmenler ve akranlar da vardır. Çocuğun eğitim hayatında sürekli eleştiren ve küçük düşüren bir öğretmeni olursa çocuğun benliği zedelenir. Öğretmen veya akranlar “Yapamazsın, beceriksizsin, boşuna uğraşıyorsun.”veya “sen çirkinsin” Bunu söyleyerek çocuğun potansiyeline ulaşmasını engeller ve kendini yetersiz hissetmesine neden olurlar. Bu stilistik yaklaşımlarda, bireyin narsist olmasını besleyebilmektedir.
Genetik
Narsisizmin genetik olarak ebeveynden çocuğa geçtiğini gösteren birçok çalışma vardır. Bir ailede narsist varsa çocuğunda narsist gen vardır ama bu onların hep narsist olacağı anlamına gelmez. Bireyin narsist olması ancak narsist genini uyandıran travmatik bir olayla karşılaşması ile mümkündür.
Narsisizmi besleyen bir diğer faktör de duygusal ve fiziksel travmadır.
Fiziksel ve duygusal travmalar narsist olma olasılığını artırır.
Bir kişi çocuklukta veya yetişkinlikte rastgele ciddi bir kafa travması geçirirse, beyin hasarı yaşayabilir ve narsisizm ortaya çıkabilir. Amigdala ve hipokampus duygusal yansımalar yapmamızı sağlayan organlardır. Narsistlerde bu alanlar yeterince gelişmediği için ya da zarar gördüğünde duygusal yansımalar vermekte başarılı olamazlar.
Duygusal travmalar, bireyi narsist olmaya iten en değerli faktördür. Çocukken anne babasının tartışmalarına tanık olan çocuğun kıyaslanması ve aşağılanması duygusal travmalara neden olur ve ortaya narsist bir birey çıkar.
Narsistin çocukluğundaki 5 iç yarası
Narsist bir birey, çocukluk döneminde ebeveynleri tarafından tedavi edilir. terk edilme, reddedilme, aşağılanma, adaletsizlik (adaletsizlik) ve ihanet5 içsel yaraya maruz kalır ve bu yaraların toplamı ile birey narsist hale gelir.
Ailesi tarafından terk edilen bir çocuk, kendisinin değerli olmadığını ve her zaman terk edileceğini hisseder.
Karar vermesi engellenen, duygu ve düşünceleri görmezden gelinen çocuk kendini reddedilmiş hisseder.
Sürekli suçlanan, karşılaştırılan ve eleştirilen çocuk kendini kusurlu ya da aşağılık hisseder.
Kendi fikir ve duygularını paylaşmadığında, sağlıklı sonlar ve kurallar belirlenmediğinde, kardeşler arasında eşitlik olmadığında çocuk kendisine haksızlık edildiğini düşünür.
Çocuk tutarsız ve şartlı sevgiyi görünce anne babası tarafından ihanete uğradığını düşünür.
Bu aile tipi ve travmalarla büyüyen herkes narsist olmayabilir. Bazı durumlarda çocuğun bu 5 iç yarasını iyileştirecek bir yakını olabilir. Baba narsist ise, anne çocuğu koruyorsa ve sağlıklı duygusal bakım veriyorsa çocuk çok daha az yaralanır ve bazı narsisistik belirtiler gösterebilir. Çocukluk döneminde çocuğun yanında olan uygun bir öğretmen veya arkadaş, narsisizmin oluşmasını engelleyebilir. Ya da iyi bir romantik ilişki varsa çocuğun narsist olmasını engelleyebilir.
Gelelim diğer soruya;
Narsist eylemlerinin farkında mı?
Narsist, narsist olduğunun yüzde doksan farkında değildir. Yaşadıklarını normalleştiriyor çünkü ebeveynleri de ona böyle davranıyordu ya da ebeveynleri birbirine böyle bağlıydı. Örneğin baba eşinden bir şey istediğinde hep bağırırsa ve haklı çıkarmak için bahaneler bulursa çocuk bağırarak ve haklı çıkarak galip gelecektir. Çocuk, büyüme aşamasında bu davranış biçimlerinin birçoğunu uyguladığı için zirveye çıkma konusunda ustalaştı. Yıllardır bu halde yaşadığı için asla narsist davrandığının farkına varmaz ve doğru yolda olduğunu düşünür.
Narsist yaralar iyileşir mi?
Narsist, yaşadığı acıyı hafifletmek için her zaman kurbanlarından beslenir, bu nedenle iç dünyasına odaklanarak yaşadıklarını kabul edecek yüreği asla gösteremez. İçinde bulunduğu aşağılık duygusunu hafifletmek için kurbanını veya çevresindekileri daima küçük düşürür, küçük düşürür, kendini daha güçlü ve başarılı gösterir. Hal böyle olunca da kendini hiçbir zaman kusurlu görmez ve yaralarını sarmaz. Narsist, aşağılık duygularını çok başarılı, güçlü ya da harika görünerek gizlemeye çalışır, ancak en ufak bir eleştiride yıkılır ve saldırganlaşmaya başlar. Değişim, kendi kusurlarınızı olduğu gibi kabul ettiğinizde başlar. Sonra kusurlarını düzeltmenin yollarını arar.
Narsist, kendi dünyasında yalnız olduğu gerçeğini asla kabul etmek istemez, bu yüzden kurbanını yalnızlaştırır ve muhtaç hale getirir.
Kurbanını önce arkadaşlarından uzaklaştırır, sonra etkinliklere katılmasını engelleyerek sosyalleşmesini engeller ve son olarak da ailesiyle tüm bağlarını koparır ve onu tecrit eder. Kurbanını çok yalnızlaştırdığı için kurban narsist bağımlılığından bir türlü kurtulamaz ve narsist yalnızlığın yarasını besler.
Peki narsist onu nasıl güzelleştirmeli?
Az önce söylediğimiz gibi, öncelikle yalnızlığı ve narsisizmi kabul etmesi gerekiyor. Sonra kendini yalnızlığa teslim ederek bu acıya katlanmakta ve adım adım doğrulmaktadır.
Narsist yaşadığı boşluk hissini kabul etmez. Hayatını hep başka insanlarla veya anlamlarla doldurmaya çalışır. Hayatında biri olmadan yaşayamaz. Birisi hayatından ayrılmadan önce yedeği hızla etkinleştirir. Kendi hayatında bir anlamı olmadığı için kendini hep boşlukta hisseder. Yaşadığı boşluğu anlamsız zevklerle doldurmaya çalışır. En uygun meslek, en namuslu kadın, en güzel cinsellik, en uygun dış görünüş diyerek, hayatına en fazlasını katarak anlam arar. İçinde yaşadığı sevilmeyen, reddedilen, haksızlığa uğrayan, hor görülen çocuğu kabul etmez, boşluğu nesnelerle doldurmaya çalışır. Ancak bu, bataklığa bocalamak için bir emsaldir. Alkış yaptıkça dibe batıyor ve her seferinde daha çok acıyor.
Kısacası narsist, başkalarını inciterek ve yaşadığı boşluğu anlamsızca doldurarak yarasını daha da kötüleştirir ve bu şekilde asla iyileştirilemez. İçinde yaşadığı aşağılık, boşluk ve yalnızlık duygusunu cesurca kabullenince güzelleşmeye başlar.
Son sözüm mağdurlara olacaktır. “Narsistlerin yaralarını iyileştiriyorum.” D Büyük bir kahramanlığa atlarsan kendini kaybedersin. Narsist kendini güzelleştirmek için adım atmazsa, ben ne kadar uğraşırsam uğraşayım, siz ne yaparsanız yapın kabul etmezse güzelleşmesi mümkün değildir. Bu yüzden kendinizi korumanın yollarını aramalısınız.
Çok merak ettiğim sorulardan biri cesurca “Ben narsistim.” Diyip güzelleşmeye başlayan narsistler var mı aramızda? Varsa kendilerine selamlar, bütün sevgilerimi gönderiyorum. Unutmayın, değişim inandığınız zaman başlar…. Kendinize iyi bakın, görüşmek üzere….
Youtube
heyecan
Tiktok
